Bölüm-1, Bölüm-2‘nin ardından.
DEPREM DERZLERİ
Yeryüzü harektlerinden (düşey ve yatay) kaynaklanan hareketleri etkisiz hale getirmek veya büyük hasarları en aza indirmek amaçlı yapılır.
Deprem için bırakılan derz boşluğu 6m yüksekliğe kadar olan yapılarda 3cm’den az olamaz. Bu aralığa her 3mt yükseklik için 1 cm ilave edilir.
Bu derzlerele ilgili uygulamalar, temel, duvar, döşeme ve çatıda olduğu gibi uygulanır.
TİTREŞİM DERZLERİ
Titreşimli makinaların çalıştığı (fabrikalar, pres makinaları) işyerlerinde sürekli titreşim oluşması sonucu esneme ve sallanma artacak buda betonarme üzerinde olumsuz etkilere yol açacak; betonarmeyi meydana getiren demir ve betonun Aderansı zamanla bozulabilecek ve betonarme özelliğini yitirecektir.
Bu aksamaların oluşmaması için titreşim veren makinaların çalıştığı yerlere özel, titreşimi yutan yastıklar oluşturulmalıdır. Bu yastıkların yapılmasında, döşemenin altında 3~5 cm boşluklar bırakılarak betonarme bir temel yapılır. Arada bırakılan boşluğa su ve neme karşı esnek bir yalıtım malzemesi yerleştirilerek tittreşimin emilmesi sağlanır.
HAREKET DERZLERİ
Genellikle köprü, viyadükler ve büyük açıklıklı fabrikaları oluşturan yapı elemanlarında kullanılır. Bu taşıyıcı elemanlar, yerinde dökülen/döşenen elemanlarından hariç ayak ve kirişler yerinde monte edilir. Yerinde monte edilen elemanlar ısı değişiminden oluşan hareketleri karşılayacak şekilde derzler bırakılır. Bu derzler o yörenin en düşük ve en yüksek sıcaklıklarına bağlı olarak, elemannın boyut değişimi göz önüne alınarak bırakılmalıdır. En belirgin örnek demiryolu raylarının döşenmesinde her ray arasında bir derzin bırakılmasıdır. Yazın bu serzler boy uzaması ile sıfırlanırken kış aylarında ray araları birkaç cm açılmaktadır.
bunun gibi köprü ayakları, çatı makasları gibi elemanlarda bu değişim bilinmeli ona göre derzler bırakılmalıdır. Köprü taşıyıcı kirişlerin ayağa bağlandığı yerlerde genellikle bir mafsal bırakılır. Bu mafsal ısı değişimlerinde kirişin hareketini kolaylaştırır.
