Demir metrajı

Daha önce anlattığım duvar metrajı‘nın ardından demir metrajıyla, Metraj ve Keşif başlığı altında metraj çıkarma yazılarımıza devam edelim. Metraj çıkarmak için (duvar, sıva, kalıp fark etmez) Mimari/Statik Projeyi okumayı bilmemiz gerekiyor. Yazımda yer yer bu konuda yardımcı olacağım, bir çok detayı resimlerle vereceğim…

Demir Metrajı – Proje detayları

Elimdeki 3 katlı (2 normal + 1 teras) yapının sadece teras döşeme, kolon ve kiriş demir metrajlarını çıkaracağız.  Yazının devamında Autocad ve pdf biçimindeki örnek proje dosyasını indirebilirsiniz. (Autocad 2007 biçiminde kaydedilmiştir) Sta4cad ile hesaplanmış statik projemizde aslında kalıp, demir ve beton metrajı hali hazırda bizlere çıktı olarak verilmektedir. Hatta kiriş ve döşemelerin üzerinde bulunan demir/demir ölçüleri yine sağ altta bir tablo altında verilmektedir. Statik projemizde tabloların sağ alt köşesine bakarsanız görebilirsiniz. Fakat bir İnşaat Mühendisi veya İnşaat Teknikeri, teoride proje üzerinden metraj çıkarmayı bilmelidir. Projemizle ilgili kısa notlarla başlayalım:

• Normalde kiriş, kolon etriye gibi detaylar 1/20 ölçeğinde çizilir. Bu projede 1/20’lik ölçeklerin tamamını 1/100 e çevirdim ki gerektiği yerde bire bir ölçü almak için. Böylelikle ölçek farkından dolayı aldığımız ölçüyü ölçek değerine göre tekrar hesaplamamıza gerek yok.

Projemizde;

• Normal kat kalıp planı (döşemedeki demirleri okuyacağız)
• Kolon aplikasyon planı (kolondaki etriye ve çiroz detaylarını okuyacağız)
• Kolon aplikasyon çizimi (kolondaki düz demirleri okuyacağız)
• Kiriş detay çizimi (kirişteki demirleri okuyacağız)

bulunmaktadır.

Demir metrajı için proje ve excel dosyasını indirmek için tıklayınız.

Demir metraj cetveli

Metraj cetveline ihtiyacımız olacak. Demir metraj cetvelleri genelde standarttır, excell formatında bulabilirsiniz. Üstteki bağlantıdan boş Demir metraj cetveli’ni indirebilirsiniz. Metraj cetveli ile ilgili detayları metraj çıkarırken anlatacağım.

Döşeme demir metrajı

Autocad projemizi açalım. Sol köşedeki teras kat kalıp planına bakalım. P01-P11 arası numaralandırılmış pilye, düz ve ek donatıları döşemenin üzerinde görüyoruz. P01 donatısınından hesaplamaya başlayalım.

Demir metrajı çıkarabilmek için bilmeniz gereken tek şey verilen 27Ø8/20 l=155 değerini okuyabilmek.

Okuduğumuz değerleri yukarıdan indirdiğimiz boş demir metraj tablosuna giriyoruz.

• Benzeri: 1 (27 adet 155 cm lik  Ø8 çaplı donatıdan projemizde bir tane olduğu için benzeri 1 dir.
• Adet: 27 yukarıda okuduğumuz değer.
• Uzunluk: 155 L uzunluğu (projede cm cinsinden verilmiş, tabloya eklerken metre cinsinden yazıyoruz.
• Demir çapı: yine projeden okuduğumuz Ø8 değeri.

Verileri girdikten sonra Excel burada hesabı kendisi yapıyor. 27×1,55= 41.85 metre 8’lik demire ihtiyacımız var.

Demir çapını 8-10-12-14-16 değerlerini yerine yazdığınızda, demir hangi çaptaysa hesap o sütuna eklenir.

Tüm demir çaplarının 1 metre için standart kilogram değerleri vardır. Döşeme için toplam 401,8 metre 8 mm çaplı demire ihtiyacımız var. 8 mm çaplı demirin 1 metresinin ağırlığı 0,395 kg.

401,8 x 0,395= 158,71 kg demir ihtiyacı çıkıyor.

STA4CAD ile hesaplanmış demir metrajına baktığımız zaman 159,1 kg lık bizim bulduğumuz değerle aynı değer çıkmış. Yani program doğru hesaplamış 🙂

Kolon etriye, çiroz demir metrajı

Projemizden kolon aplikasyon plan çizimine baktığımızda:

4 adet benzer 25/60 (ST07-ST08-ST12-ST13 ) kolonumuz var. Bu yüzden excel tablomuzda etriye çiroz ve kolon demirlerinde benzeri kısmına 4 adet yazacağız.

Etriyeler

Soldaki ekran görüntüsünde etriyenin toplam uzunluğunu (L=166) sağda ise aralıkları görüyoruz. Sağda ise etriyenin çapı ve aralık miktarı verilmiş. Etriye aralıkları bağlantı noktalarına (kolon/kiriş) yaklaştıkça sıklaşır, uzaklaştıkça azalır.

Deprem yönetmeliğinde minimum etriye aralıkları ve diğer detaylar mevcut. Dilerseniz Deprem yönetmeliğini inceleyebilirsiniz. Statik sorgular yapmadan metraj çıkarmaya geri dönelim.

Sağdaki ekran görüntüsünde Etr. Ø8/12/8 değeri verilmiş.

8 mm çapında etriye demiri: kolonun orta bölgelerinde 12 cm, bağlantı noktalarına yakınlaştıkça 8 cm aralıklarla atılacak. Peki kolonun orta noktasının ölçüleri nelerdir? Ve atılacak demir miktarı?

Kolon detayına bakıp bu ölçüleri görebiliriz.

Sağdaki ekran görüntüsünden görebileceğimiz üzre:

• 9 Ø8 / 8
• 8 Ø8 / 12
• 7 Ø8/ 8
• 6 Ø8 / 10

Kolon düşey demirleri

Yine kolon aplikasyon planından 10Ø14  l=356 okuyoruz.

Çirozlar

Ve son olarak okuduğumuz tüm verileri demir metraj tablomuza yazıyoruz:

Kiriş demir metrajı

Bkz. Kiriş Donatısı

Son olarak kirişlerde demir metrajı biraz karışık gelebilir fakat tamamen kolonla aynı mantık.

Öncelikle plana baktığımızda 2 farklı (KT01-KT02), 2 benzer kiriş  (KT03-KT04) olduğunu görüyoruz.

KT01 Kirişi

Kiriş detay çiziminde KT01 kirişine bakalım

• P01: Etriye 25Ø8/10 L=170 cm
• P02: Montaj donatısı: 4Ø12 L=390 cm
• P03: Gövde donatısı: 2Ø12 L=285 cm
• P04: Çekme Donatısı: 3Ø14 L=390 cm

A-A kesitinden detayları görebilirsiniz. Okuduğumuz değerleri demir metraj tablomuza yazdığımızda:

Böylelikle döşeme, kolon ve kirişlerin demir metrajını tamamlamış oluyoruz.